In de pauze van Liverpool-Roma, kort na half vijf in de middag, viel dinsdag de stroom weer eens uit in de Anniestraat te Paramaribo. Zonder enige aanwijsbare reden of oorzaak, maar shit happens nu eenmaal. Ik had net theewater opgezet. Dan maar geen thee of een uurtje later. Het probleem zou zich any moment oplossen. Niet dus.
Genoemde voetbalwedstrijd liep – ongezien – ten einde en de onverbiddelijke schemering liet niet op zich wachten. Omstreeks het tijdstip dat ik gewoonlijk binnenshuis al de eerste lampen aandoe of me installeer op het balkon, waar de dag zich nog even uitrekt, kon ik niet langer de vraag van me afzetten wat ik zou moeten of kunnen doen als. En precies op tijd, op de tast, vond ik in een keukenkastje de klassieke Chinese petroleumlamp terug, waarvan ik de lof al eerder bezongen had.
Denk echter vooral niet dat de aanwending van dat oerdegelijk huishoudelijk artikel in mijn omgeving navolging kreeg. Integendeel, het werd daar alleen donkerder en donkerder, voor én achter de gordijnen. Sommige mensen stapten in de auto om hun heil elders te zoeken of schoolden samen op de taxistandplaats en bij de barbershop, met de beeldschermpjes van hun elektronisch speelgoed als lichtbron.
Echte Surinamers laten onverwachte ongemakken bij voorkeur gelaten over zich heen komen. Evenals trouwens de vertrouwde en ingesleten hebbelijkheden van de samenleving. Maar tegelijkertijd zijn ze er als de kippen bij om die te kwalificeren als ‘Afrikaanse toestanden’. En dat verklaart ook waarom ze zelfs niet dood gevonden willen worden met een olielamp als de mijne in hun bezit. Want die hoort bij ‘Afrika’ en daar is alles veel ‘erger’ dan hier. Terwijl men, als het erop aankomt, geen idee heeft van de hedendaagse feitelijke toestanden in dat werelddeel.
Belangstelling voor Afrika is er wel, althans in de kring van de Afro-Surinamers (stadscreolen en marrons). Maar die blijft meestal beperkt tot mythische voorstellingen van een ideale of vergaand ontwikkelde samenleving (de piramides in het stroomgebied van de Nijl!) of krijgt een godsdienstige lading zoals in het geloof van de rasta’s, die de laatste keizer van Ethiopië op handen dragen.
Ook heeft, in een recent verleden, de periode waarin bepaalde Afrikaanse leiders – met of zonder geweld – hun land vrijmaakten van de Europese overheersers, grote indruk gemaakt op de generatie die in de jaren zeventig hier naar de macht greep en nu op haar laatste benen loopt. Vandaar dat je tot op de dag van vandaag mensen, vooral mannen, ziet rondlopen in kleding die destijds ergens in Afrika in de mode was.
De alledaagse Afrikaanse realiteit van nu daarentegen kan vrijwel iedereen gestolen worden. Alsof men domweg niet wil weten dat het land heel wat meer met dit Afrika gemeen heeft dan alleen de voorouders van bepaalde bevolkingsgroepen uit een grijs verleden. De selectieve band van het bewind in Paramaribo met een (steenrijk) land als Equatoriaal-Guinea spreekt wat dat betreft boekdelen. Soort zoekt soort.
