Waar het verschijnsel vandaan komt, mogen ze in de sociale psychologie uitmaken. Maar dat hier hele volksstammen maar één ding willen in het leven, namelijk ‘wereldberoemd’ worden, is onmiskenbaar. En dan ook nog op één voorwaarde: het mag geen moeite kosten. Dus geen wonder dat het stikt van de opvoeders, trainers, adviseurs, verslaggevers en zo, die daar wel even voor zullen zorgen. Met in hun kielzog talloze eeuwig jongeren die nooit de top zullen halen, omdat ze te veel over het paard zijn getild en nooit zelf hebben leren afzien.
Daar moest ik aan denken, toen de ongekroonde koningin van de freestylepoetry Zulile Blinker een week geleden met haar show Poetry & Beyond was neergestreken in de etalage van het luxe Marriott, onder het oog van de clientèle van het nieuwste gokpaleis in de hoofdstad. Dat zij zelf na al die jaren van hard werken, eerst in de Bijlmer en omstreken en de laatste tijd in zaaltjes als Tori Oso, Souposo en de Zoo, wel eens echt wilde shinen, viel wel te begrijpen. Maar of haar volgelingen daar zo ver waren…
Het motto van de avond alleen al: De ontsiering van jouw maskers doet tranen lachen. Zie je het voor je? Er was dan ook – afgezien van de toegangsprijs – niet veel verschil met de voorgaande editions. Onderhoudend maar met een hoog mamakijkzonderhandengehalte, in het tempo van de Mistress of Ceremonies die voorkauwde en herkauwde wat wij – het klapvee op ongemakkelijke modeshowstoeltjes – ervan moesten vinden.
Kenmerkend voor Blinkers show is de absolute voorrang voor de superindividuele menselijke emotie. Of je nu klanken voortbrengt met een instrument of gebruik maakt van je eigen stem, het gaat om de intensiteit, de mimiek, het volume en het gebaar. En de verwoording van al die emotie? Ach, gooi er maar een flinke portie Amerikaans tegenaan. Dat klinkt interessant. En laat vooral blijken dat je schijt hebt aan taalpolitieke regels en afspraken. Zeg gewoon de masker die en houd dat vol.
Met andere woorden: het benul van de waarde en de noodzaak van een uniforme, gecodificeerde spreek- , lees- en schrijftaal ineen was ver te zoeken. Alsof we niet al zo’n vijf duizend jaar weten dat met name schrijftaal de motor is van ontwikkeling, welvaart en welzijn. Vandaar dat de enige Schrijver in de show een enorm boek vasthield, waaruit hij quasidiepzinnige woorden en ik geloof ook zinnen opdiepte. De volgende keer komt hij in een lang gewaad: dan is de karikatuur helemaal compleet.
Zou de vorstin in haar ivoren toren – de wereld om haar heen, zo vertrouwde ze ons terloops toe, die was aan haar niet zo besteed – zich wel eens afvragen, waar die aanhoudende chaos in het land vandaan komt? Waarom staan mensen zo vaak met een mond vol tanden of kletsen ze uit hun nekharen? Waarom maken ze altijd ruzie? Waarom is de schooluitval zo groot? Waarom kan menigeen op het IOL geen fatsoenlijk opstel van een A4’tje, laat staan een leuk verhaal, op papier krijgen?
Ga eens naar de lagere school om de hoek en vraag, of de kinderen daar ook schrijfles krijgen. Je zult versteld staan. Terwijl schrijven een van de moeilijkste vaardigheden is, die je je als mens eigen kunt maken. In de toren van Babel was het ongetwijfeld een heel gezellige bedoening, maar dat bouwwerk heeft bij mijn weten niet bijster lang standgehouden.
