Wie het land en zijn nabije toekomst werkelijk een warm hart toedraagt, moet de afgelopen maand juli heel wat tenen hebben gekromd, toen in de Nationale Assemblée (DNA) eindelijk het Ontwikkelingsplan 2017-2021 (OP) behandeld werd. Als opstapje naar de  staatsbegroting voor dit jaar, waarvan de goedkeuring nog altijd niet had plaatsgevonden.

Zeker, de mantelpakjes en maatpakken met de nodige accessoires, dat was allemaal prima in orde. En ook op de geluidsinstallatie viel nauwelijks iets aan te merken. Nee, het was de inhoud van wat werd gezegd, meestal opgelezen, die ten hemel schreide. Alsof men in het verkeerde toneelstuk terechtgekomen was  of last had van een black-out.

Verantwoordelijkheid

Laten we niet vergeten dat het plan al twee maanden klaar lag voor behandeling en dat er, na anderhalf jaar crisis, nogal wat op het spel stond. Was dit niet hét moment om als volksvertegenwoordiger je verantwoordelijkheid te nemen en te bewijzen dat je verder kunt kijken dan je neus lang is?  Als leden van de Assemblée een rapport  als dit niet geheel en al tot zich nemen en er daadwerkelijk iets mee doen, wie dan wel?

En kom ons niet vertellen dat juist het Planbureau er een potje van had gemaakt. Dat het zo dik was, dat er zoveel moeilijke woorden in stonden en meer van die smoesjes. Zeg dan maar hoe er wel gepland moet worden en bespaar ons detailkritiek, die slechts is ingegeven door onwetendheid en eigenbelang.

Bevolkingspolitiek

Misschien is het goed er eens een belangrijk onderdeel uit te halen, zodat duidelijker wordt dat je diepgaande en omvangrijke plannen broodnodig hebt om vooruit te komen en dat je ook dit plan relevant kunt maken, als het dat niet al is. Een beleidsterrein, dat alles te maken heeft met actuele zaken zoals afwezige vaders, schooluitval, criminaliteit, tienerzwangerschap, kindermisbruik, huiselijk geweld, zelfdoding, vrouwenhandel en zo meer. Namelijk het onderdeel bevolkingspolitiek. Een onderdeel dat er nogal karig afkomt, zoals vaker in dit soort plannen, omdat de makers meer verstand hebben van financieel-economische zaken en te weinig beseffen, hoezeer ook die afhangen van de sociaal-culturele inslag van de  samenleving.

Dit gebrek aan besef is goed te zien in een aanhangsel van het OP, waar een zogenaamde SWOT-analyse wordt toegepast op de tientallen beleidsterreinen die het plan onderscheidt. (SWOT is de Engelstalige afkorting van sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen.) In dit geval worden onder ‘zwaktes’ maar liefst tien schrijnende gebreken en knelpunten beschreven, waar nodig iets aan gedaan zou moeten worden, terwijl nauwelijks wordt gewezen wordt op ‘sterkten’ en ‘kansen’. En als grootste ‘bedreiging’ staat – letterlijk – genoteerd: gedwongen en overhaaste aanpassingen, mede door onbegrip en ongeduld van externe deskundigen, want die kunnen een diepgaande verstoring van het maatschappelijk evenwicht in de gecompliceerde en kwetsbare Surinaamse samenleving veroorzaken.

Uitkomsten

Met andere woorden: daar gaan we ons niet aan branden en daar hoeven we dus geen (eigen) geld in te steken. Geen wonder dat het OP op dit gebied later, bij de ‘uitkomsten’ in de zogenaamde strategiemix, niet veel concreter wordt dan de aanbeveling van een Nationaal Migratie Instituut. Iets van een heel andere orde dus, waar je trouwens ook de nodige vraagtekens bij kunt zetten.

Me dunkt dat een discussie hierover in DNA geen overbodige luxe zou zijn. Maar klaarblijkelijk vindt men het daar prima dat de overheid bevolkingszaken overlaat aan het particulier initiatief, zoals onlangs tijdens de Wereldbevolkingsdag (21 juli). Toen organiseerde  namelijk de Stichting Lobi een conferentie met als centraal thema anticonceptie.

Deze stichting is al sinds jaar en dag de enige organisatie in het land, die gespecialiseerd is in gezinsplanning. Ze werd opgericht in 1968 en omschrijft, sinds de grote internationale bevolkingsconferentie van Caïro (1994), haar werkterrein bij voorkeur als ‘seksuele en reproductieve gezondheidszorg’.

Inmiddels beschikt ze niet alleen over twee klinieken in Paramaribo, maar ook over faciliteiten in Nieuw Nickerie, Moengo en Lelydorp. Lobi is overigens zelf geen verkoper van voorbehoedsmiddelen, maar legt zich vooral toe op voorlichting en advies.

Mannen

In voornoemde conferentie werd speciale aandacht besteed aan de rol van mannen bij gezinsplanning. Namens Lobi betrok, aldus de Ware Tijd van 22 juli, Kenneth Slijngard daar de stelling dat anticonceptiemiddelen doorgaans gericht zijn op vrouwen en dat mannen slechts de keus hebben tussen het condoom of sterilisatie. Naar zijn ervaring kloppen de meeste mannen slechts bij Lobi aan in verband met het uitblijven van kinderen en prostaatonderzoek of om hun vrouw te begeleiden.

Opvallend was dat op geen enkele manier werd verwezen naar de internationale discussie over de schadelijke effecten van ‘de pil’ voor zowel de gebruikers zelf als de volksgezondheid in het algemeen en dat evenmin aandacht werd besteed aan de technische ontwikkelingen rond het aloude middel periodieke onthouding (PO).

Watervervuiling

Al in het begin van deze eeuw was wereldwijd sprake van vervuiling van het oppervlaktewater door de lozing van rioolwater met restanten van medicijnen en vermeende medicijnen met schadelijke bestanddelen zoals de pil. Het meest zichtbaar effect waren de misvormingen van vissen en andere dieren door de aanwezigheid van resthormonen (met name oestrogeen). Zelfs de meest geavanceerde zuiveringsinstallaties bleken niet in staat microverontreinigingen uit het rioolwater te halen. (Zie bijv. Water onder druk van Wil van der Schans in downtoearthmagazine.nl van 19 oktober 2013.)

Een andere ontwikkeling is het besef, met name onder jongere vrouwen die ernstige bijwerkingen ervaren bij het gebruik van bepaalde (hormoonhoudende) voorbehoedsmiddelen en zelf op onderzoek uitgaan, dat elk vrouwelijk lichaam een menstruatiecyclus heeft waar je mee moet leren omgaan. En dan gaat de aandacht vooral uit naar de ‘temperatuurmethode’ om de dagen van de eigen vruchtbaarheid te bepalen.

Op dit gebied (PO) heeft de techniek bepaald niet stilgestaan, zodat je nu  met gecomputeriseerde thuistesten het nodige rekenwerk kunt verrichten. In landen als Nederland wordt tegenwoordig volop reclame gemaakt met deze, bij de apotheek en drogist verkrijgbare,  hormoonvrije middelen als ‘een natuurlijke manier om je lichaam zijn eigen gang te laten gaan’. En worden cursussen voor paren georganiseerd om die te leren hanteren. Is dat dan geen mogelijkheid voor mannen om actiever met anticonceptie bezig te zijn?

Paus Paulus VI

Nu bisschop Choennie al een overeenkomst heeft getekend met de directeur van Conservation International Suriname om gezamenlijk de zorg voor het natuurlijk milieu in Suriname op een hoger niveau te brengen, zou de Rooms-Katholieke Kerk kunnen overwegen een soortgelijke overeenkomst aan te gaan met de Stichting Lobi om ook op dit terrein een steentje bij te dragen.

Wat dat betreft komt het goed uit dat eind april het boek Hoe een paus gelijk kreeg/Nieuwe perspectieven na een halve eeuw contraceptie (Groningen, Uitg. De Blauwe Tijger) van de Norbertijn Daniel Maes werd gepubliceerd. Dat gaat namelijk over Paus Paulus VI, die in zijn encycliek Humanae vitae anticonceptie radicaal afwees. Dat zou wel eens van pas kunnen komen, al was het maar om opnieuw de strijd aan te gaan met de farmaceutische industrie.

(Uit: De West, 1 augustus 2017)