De recente publieke discussie – of wat daarvoor door moest gaan – over de doorstart van de bauxietwinning heeft eens te meer laten zien, hoe nieuwsmedia de gebruikelijke mist in de Surinaamse politiek helaas maar al te vaak eerder aanwakkeren dan afzwakken. Dat politici aan de macht of op jacht naar de macht onduidelijkheid scheppen en verwarring zaaien, is algemeen bekend. Maar dat de media daarbij een dubieuze rol spelen, wordt niet of nauwelijks onderkend.
Het probleem begint al bij de nieuwsgaring. Journalisten zijn in het algemeen geneigd klakkeloos op te schrijven wat de een of andere autoriteit hun voorhoudt. Ook al is dat de grootst mogelijke onzin of klinkklaar gelogen.
Dat kan een functie hebben, voor zover sprake is van meningen en je het bewust aan de lezer, kijker of luisteraar wilt overlaten die onderling te vergelijken. Maar als het gaat om zakelijke informatie, moet je in de eerste plaats zelf begrijpen waar het over gaat, voordat je het doorgeeft, en in de tweede plaats zorgen voor de nodige duiding. Tenzij het je niet kan schelen wat de burger ermee opschiet.
Die duiding blijft vaak achterwege en dan kan foute of halve informatie zich bliksemsnel vermenigvuldigen, krijgen kippen zonder kop de overhand en kun je een publiek debat dat ergens toe leidt, wel op je buik schrijven.
In het geval van die doorstart gingen de meeste media al meteen in de fout, toen ze probeerden de monoloog samen te vatten die de president op 18 juli – na allerlei gedoe over vertrouwelijke informatie – in de voltallige Nationale Assemblée had afgestoken. Het was, zoals gebruikelijk in politiek gevoelige zaken, een verhaal waar geen mens een touw aan vast kon knopen. Maar dat weet je van te voren en toch was het weer het een-tweetje van de een leidt om de tuin en de ander láát zich om de tuin leiden.
Slechts een enkel medium dacht wat langer na en had zo zijn eigen herinneringen aan de voorgeschiedenis. Zoals De West, die op 22 juli aangaf dat Bouterse primair had beoogd zijn eigen fouten in de schoenen van voorganger Venetiaan te schuiven. Het radioprogramma Welingelichte kringen daarentegen liet de volgende dag doodgewoon de voorzitter van ‘de presidentiële onderhandelingscommissie’, businessmagnaat Sardjoe, uitgebreid de nietszeggende vaagheden van de president herhalen.
Na het weekend, op 26 juli, werd op dat zelfde radiostation nog wel een deskundige uit de kast gehaald, maar dat was mosterd na de maaltijd. De president had de toon gezet en wie nu nog aan zijn goede bedoelingen mocht twijfelen, kon hij gevoeglijk negeren.
Inmiddels is het al twee jaar geleden dat de bauxietmultinational Alcoa besloot de stekker eruit te trekken. De vorige regering-Bouterse liet zich daardoor volledig verrassen. Vervolgens nam het tweede kabinet-Bouterse in haar nieuwe ontwikkelingsplan (2017-2021) de bauxietsector op als topprioriteit, maar dat heeft ze tot nu toe met geen enkele concrete stap waar gemaakt.
Voor het einde van dit jaar kunt u een definitief akkoord met Alcoa verwachten, liet de Baas tijdens zijn laatste solo in de Assemblée weten. Met andere woorden: u hoort nog van ons. En dus konden de media het ook weer voor gezien houden. Tot de volgende ronde.
Zou er dan echt geen mediabaas zijn, die een ijverige medewerker in staat stelt zelf een exemplaar aan te schaffen (én te bestuderen!) van Pollacks standaardwerk Suriname’s bauxite industry 1898 and the Brokopondo agreement? De grote vakantie staat weer voor de deur en dan heeft iedereen toch tijd zat.
