In het onherbergzame zuidelijk deel van Bonaire waar het koloriet van land, lucht en water je de adem beneemt, tussen de ezelopvang in de buurt van het vliegveld en de bekkens van een zoutziederij, ligt aan de EEG-boulevard richting Willemstoren een omrasterd terrein met een viertal beklimbare antennes tot in de wolken en aan de voet ervan een, vanuit de verte, onaanzienlijke pluk bijgebouwen. De weggebruikers, merendeels op jacht naar restanten van een stervend rif of een onstuimige branding, hebben er volstrekt geen erg in. Het staat immers op geen enkele plattegrond, zelfs niet als point of interest.

Of is ‘de sterkste radiozender op het westelijk halfrond’ niet iets om mee te pronken? Dan wel het gegeven dat zich hier de op een na grootste klant bevindt van het eilandelijk nutsbedrijf  WEB.

Het verhaal is begonnen in de jaren zestig, toen Bonaire vanwege zijn politieke stabiliteit én de zilte ondergrond werd uitverkoren als vestigingsplaats voor het tweede majeure radiostation van de evangelische onderneming Trans World Radio (TWR). Het eerste was aanvankelijk gevestigd in Tanger (1954), met als werkterrein het Spanje van Franco, en verhuisde vijf jaar later onder druk van de Marokkaanse regering naar Monte Carlo. 

Het werd een middengolfzender van maar liefst 500 kW, die blijkens de golf aan reacties meteen de harten stal van ontelbare luisteraars in de regio en ver daarbuiten. De opening werd verricht door gouverneur Debrot van de Nederlandse Antillen op 1 oktober 1964 en werd, na een paar maanden proefdraaien, herhaald in een ceremonie met de Nederlandse kroonprinses Beatrix. 

Tegen het eind van de eeuw werd het vermogen van de zender  ingekrompen tot 100kW, maar dat was meer een kwestie van de bakens verzetten dan van achteruitgang. TWR was inmiddels een wereldspeler geworden, met radiostations voor de korte- en middengolf, lokale zenders, satellieten (voor de distributie van programma’s), kabel en internet en – dat ook – een vertakking waaraan vergelijkbare organisaties zoals de BBC World Service en the Voice of America niet konden tippen. 

Die groei heeft TWR geen windeieren gelegd en dat kwam ook tot uiting, toen op het niveau van het hoofdkantoor in de Verenigde Staten het plan werd opgevat om de zender in Bonaire te herstellen in zijn oude glorie. De daarvoor nodige investeringen leken véél te hoog gegrepen, maar uit de hele wereld en ook uit landen in de regio zoals Colombia en Venezuela kwamen kleine en grote bijdragen binnen en zo kwam het een na het ander toch voor elkaar. 

“Je moest eens weten,” zegt bureaucoördinator Jason Helmholdt in Kralendijk, “hoeveel verhalen de ronde doen over de manier waarop projecten zoals dit hun beslag krijgen. De Heer heeft zijn plan met ons. Hij beslist.” 

In 2017 kon, als sluitstuk, een 440KW-zender van het topmerk Nautel (NX400) worden besteld en na de bijscholing in Canada van een delegatie uit Bonaire kon de hele zaak – acht kratten van bij elkaar twee ton – worden verscheept. Twee jaar geleden vond de feestelijke opening plaats. Het beoogde publiek omvat honderd miljoen mensen. De zender heeft een gegarandeerd bereik van 2000 km in drie richtingen: het noorden, het zuiden en de overige eilanden in de regio. Bij gunstige weersomstandigheden kan dat oplopen tot 4000 km.

“Wat is gemakkelijker dan een radio aan- en uitzetten,” zegt Marco Rienstra, afgestudeerd in de elektrotechniek aan de Technische Universiteit Delft, die me rondleidt door het gebouw waar de zender staat en de technische dienst gevestigd is. Nu begrijp ik pas waarom het zo’n klus was de apparatuur hier te krijgen en te installeren. Het gaat niet alleen om het vermogen dat aan de antennes geleverd wordt, maar ook om het vermogen dat hierbinnen nodig is om alles naar wens te laten draaien. Marco schat dat in totaal 800kW wordt afgenomen van het energiebedrijf. 

Hij heeft overigens nog meer argumenten voor zijn stelling dat de rol van radio in de internationale communicatienog lang niet is uitgespeeld.

“Radio kent geen grenzen. Overheden die hun bevolking willen muilkorven of isoleren van de buitenwereld hebben er altijd de grootst mogelijke moeite mee hem te controleren. En omdat radio geen grenzen kent, is hij ook bij uitstek geschikt om informatie te verstrekken op plekken waar andere media niet bestaan of zijn uitgevallen.”

Als ‘calamiteitenzender’ was TWR Bonaire kort geleden nog een opvallend betrouwbare en voor iedereen toegankelijke bron van informatie, toen Sint Maarten getroffen was door de orkaan Irma. En op soortgelijke wijze voelt TWR zich op het ogenblik geroepen  mensen in de hele wereld te informeren over het Corona-virus. 

De grootste ambitie ligt ook voor het herboren TWR Bonaire opgesloten in de bijnaam die men zichzelf gegeven heeft: Voice of Hope. 

Jason: “We leven in een chaotische wereld, die  mensen tot wanhoop kan drijven. Het onderricht van Jezus over het eeuwige leven biedt de geruststelling dat ons verblijf op aarde zin heeft, ergens toe leidt.” 

Binnen TWR gelden niet voor niets strakke regels over de programmering en de berichtgeving. Een gulden regel is: wat zweemt naar conflict moet gemeden worden. Met name ‘politiek’ is uit den boze. Ruzies en spanningen tussen godsdiensten en binnen kerkelijk georganiseerde geestelijke stromingen zijn eveneens een no-go-area. Een Global Content Team ziet toe op de naleving.

Wat volgens Jason niet betekent dat TWR de ogen sluit voor de grote problemen van deze tijd en zijn gehoor aanmoedigt ook de kop in het zand te steken.

“We stellen wel degelijk zaken aan de orde. We brengen de feiten en gaan dan naar de bijbel. Wat kunnen we daaruit leren? Mensen helpen met die problemen om te gaan is ons doel. En vóór alles focussen we op wat ons mensen verbindt, niet op wat ons scheidt.”