Wie hier in Sranan de indruk wil wekken dat hij supercool is en zich door niets of niemand van de wijs laat brengen, antwoordt op mijn vraag hoe het met hem gaat: “Rustig.”
Een tijd lang sprak die houding me wel aan, al was het slechts om mijn eigen onrust te bezweren en de ander een hart onder de riem te steken. Maar langzamerhand moet ik concluderen dat het woord me niet ligt. Te vaak denk ik stilletjes: maak dat de kat wijs, geloof je het zelf? En het is natuurlijk niet de meest efficiënte manier om een boeiend gesprek op gang te brengen.
Nee, dan heb ik een beter woord: wazig. Eindeloos gewikt en gewogen, nu wordt het tijd om ermee te experimenteren.
Het weerspiegelt in ieder geval veel beter de dagelijkse werkelijkheid, althans in mijn beleving. Want onder het o zo bedrieglijk cliché no span gist, ontsteekt, bruist en bonkt het van jewelste. Dus hoe meer lawaai hoe beter. Stilte is eng, verdacht, bedreigend of stomvervelend. Zelfs in een kerk kunnen mensen hun mond niet houden en als in een bioscoop je telefoon overgaat en je een kletspraatje begint, zal niemand je de zaal uit jagen.
Wazig slaat op de figuurlijke mist, die ons constant omhult. Niets is wat het lijkt, alles pakt anders uit dan je had gedacht, scherpte en transparantie zijn een zeldzaamheid. En daar komt dan nog bij het opzettelijk bedrog, leugens en misleiding waar geen kruid tegen gewassen is. Niet voor niets laat een gezagsdrager of machthebber die zichzelf nog serieus neemt, graag het woord ordening vallen.
Menige taalkundige heeft een hoge dunk van de meertaligheid in het land. Kijk eens hoe mensen taal gebruiken en maken, om in elke situatie met wie dan ook te kunnen communiceren! Ze putten moeiteloos, vrijwel zonder uitzondering, uit twee of meer talen tegelijk om informatie uit te wisselen en passen hun woordkeus en zegswijze aan, al naar gelang het kennis- en begripsvermogen van de ander.
Ondertussen constateer ik evenwel dat mensen elkaar vaak slechts gedeeltelijk begrijpen en raden naar de rest, dat journalisten klakkeloos opschrijven wat men hun voorkauwt, dat sowieso drukwerk Made in Suriname stikt van de fouten, dat politici in De Nationale Assemblée staan te hakkelen alsof ze voor het eerst een zin in de officiële taal voorlezen, dat twee A4’tjes lezen te veel gevraagd is voor een volwassene met een middelbare opleiding en dat jongeren met nog enige liefde voor de eigen taal liever geen proza schrijven, omdat je dan te veel ‘regeltjes’ in acht moet nemen.
Taal is als smeerolie voor elke gemeenschap van mensen. Als daar iets mee mis is, lijdt de hele samenleving. Maar wazig slaat niet alleen op de gangbare verbale communicatie, maar ook op de onderliggende manier van denken van mensen, hoe ze in het leven staan en met hun tijd omgaan, hun overgeleverde of aangeleerde kennis, gewoonten en tradities, ambities en verwachtingen.
De onderlinge verschillen tussen de bevolkingsgroepen zijn ontzagwekkend. Wat ze het meest gemeen hebben is het idee van ieder voor zich en God voor ons allen. Al heeft bijna niemand geen familie in het buitenland (met name Nederland), toch is dat buitenland en de wereld als geheel voor velen slechts één grote abstractie.
Het gevolg is dat een kleine minderheid de lakens kan uitdelen, zonder dat de meerderheid er een stokje voor steekt. Zelfs als die minderheid keer op keer etaleert dat ze niet in staat is plannen voor het land te smeden die zoden aan de dijk zetten en die plannen ook werkelijk uit te voeren.
Het gevolg is ook dat het leven in dit land bol staat van de verrassingen. Elke dag sta ik op met de vraag, wie er nu weer de laan uitgevlogen of welk schandaal aan het licht gekomen is. Zolang het duurt, want de doofpot staat altijd klaar. Best afwisselend dus.
Nu moet ik alleen nog veel oefenen met getuite lippen, want die w van wazig moet ik natuurlijk wel goed kunnen uitspreken.
